Ο Ασκληπιός ήταν ο αρχαίος Έλληνας θεός της ιατρικής. Ήταν γιος του Απόλλωνα και μιας θνητής γυναίκας, που ο θεός σκότωσε επειδή ήταν άπιστη. Ο Απόλλωνας μεγάλωσε μόνος του τον γιο του και του έμαθε ό,τι ήξερε για την ιατρική. Αυτό δεν αρκούσε στον φιλόδοξο νεαρό θεό, οπότε ο Ασκληπιός επισκέφτηκε τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα και μαθήτευσε στην τέχνη της ιατρικής δίπλα του. Και όταν ο Χείρωνας στέρεψε από γνώσεις, ο Ασκληπιός βρήκε ακόμη περισσότερα πράγματα να μάθει χάρη σε ένα φίδι που καθάρισε τα αυτιά του με τη γλώσσα του και του μετέδωσε τις μυστικές γνώσεις που διέθετε. Από τότε ο θεός κρατούσε μια ράβδο στεφανωμένη με ένα φίδι ως σύμβολο των απίστευτων θεραπευτικών δυνάμεών του. Ο Ασκληπιός έγινε τόσο άξιος στο επάγγελμά του που ο αριθμός των θνητών ανδρών και γυναικών στη γη άρχισε να αυξάνεται δραματικά. Ήξερε τόσα πολλά για την ιατρική που μπορούσε να ξεγελάσει ακόμα και τον θάνατο. Ή έτσι νόμιζε, μέχρι που ο Δίας τον κατακεραύνωσε μετά από επίσημη καταγγελία του αδερφού του, Άδη, για ένα κύμα αναστάσεων που απειλούσε τον πληθυσμό του σκοτεινού βασιλείου του.

Πυρά Γ. Μελανόμορφη λήκυθος [κένταυρος], Κωνσταντίνα Κόκκου-Βυριδή, φωτογραφία, Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία © Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία

Η ακόρεστη επιθυμία του Ασκληπιού για γνώση έγινε εμφανής το 421 π.Χ., όταν ο θεός της ιατρικής άφησε το ιερό του στην Επίδαυρο και ταξίδεψε στην Αθήνα για να μυηθεί στα Ελευσίνια Μυστήρια. Δυστυχώς, έφτασε αφού οι άλλοι υποψήφιοι μύστες είχαν ολοκληρώσει όλες τις προκαταρκτικές θυσίες και την κάθαρση στη θάλασσα. Οι Αθηναίοι άρχοντες και οι Ελευσίνιοι ιερείς, ωστόσο, ήταν απρόθυμοι να χάσουν την ευκαιρία να μυήσουν έναν τόσο επιφανή θεό, γι' αυτό επανέλαβαν τις τελετουργίες τη 18η ημέρα του Βοηδρομιώνος. Ο Ασκληπιός ήταν πλέον έτοιμος να βαδίσει στην Ελευσίνα με τους άλλους μύστες. Επειδή, μάλιστα, δεν είχε ιερό στην Αθήνα, ο Ασκληπιός βρήκε προσωρινό καταφύγιο και θερμή υποδοχή από τη Δήμητρα στο εν Άστυ Ελευσίνιο στους πρόποδες της Ακρόπολης.

Ασκληπιός από την Ελευσίνα, 150-200, γλυπτό, Musée du Louvre © 2008 RMN-Grand Palais (musée du Louvre) / Hervé Lewandowski