Μία καινοτομία του τέταρτου αιώνα ήταν η ανάθεση αναγλύφων στα οποία απεικονίζονται πραγματικοί λάτρεις με τις οικογένειές τους που πλησιάζουν τις θεές. Το ανάγλυφο του Λακρατείδη συγκαταλέγεται στα πιο συναρπαστικά έργα τέχνης του αρχαιολογικού μουσείου της Ελευσίνας. Βρέθηκε στον περίβολο του Πλουτωνίου. Αν και έχει σωθεί αποσπασματικά, τα εξήντα περίπου θραύσματα, που έχουμε στη διάθεσή μας, επαρκούν για να ανασυνθέσουμε και να κατανοήσουμε το έργο (οι αρχικές διαστάσεις ήταν 2,5 μέτρα μήκος και 1,5 μέτρα ύψος).

Κατά γενική αποδοχή πρόκειται για συγκέντρωση ελευσινιακών θεοτήτων. Η Δήμητρα κάθεται στην αριστερή γωνία. Τα μαλλιά της καλύπτονται με πέπλο και παραδίδει μία δέσμη από στάχυα στον νεαρό Τριπτόλεμο, που απεικονίζεται καθισμένος στο άρμα με τους φτερωτούς δράκοντες. Η Περσεφόνη στέκεται όρθια μπροστά στη μητέρα της και κρατάει δάδα, ενώ ο γενειοφόρος άνδρας με τα πλούσια, άτακτα μαλλιά που διακρίνεται πίσω της είναι ο Πλούτωνας με σκήπτρο στο χέρι (υπάρχει επιγραφή με το όνομά του δίπλα στο πρόσωπό του). Ακολουθεί ένα θεϊκό ζεύγος που αναγνωρίζεται ως η Θεά (όρθια σε στάση ανάσυρσης του ιματίου πάνω από το δεξιό της ώμο) και ο Θεός (καθισμένος σε θρόνο). Το ζεύγος έχει ερμηνευθεί ως η χθόνια εκδοχή του Πλούτωνα και της Περσεφόνης και η χρήση των ονομάτων «θεός και θεά πηγάζει από την τάση των Ελλήνων να μην ονοματίζουν τους φοβερούς θεούς του Κάτω Κόσμου.

Στα δεξιά των χθόνιων θεοτήτων βρίσκεται ο Λακρατείδης Σωστράτου από τον αττικό δήμο της Ικαρίας, στην περιοχή του σημερινού Διονύσου. Ο Λακρατείδης ήταν ιερέας του Θεού, της Θεάς και του Ευβουλέως, ο οποίος μάλλον είναι ο δαδοφόρος νεαρός με τον κοντό χειριδωτό χιτώνα στο δεξί άκρο του αναγλύφου.

 

Οι νεαροί γιοι του Λακρατείδη, Σώστρατος και Διονύσιος, απεικονίζονται ως Ίακχοι και κρατούν στάχυα, τα οποία ερμηνεύονται ως τα «δράγματα», ένα δεμάτι ήμερης τροφής που έφερνε στο ιερό κάθε μύστης κατά τη διαδικασία της μύησης στα Μυστήρια. Η γυναίκα που στέκεται πίσω από το μικρό παιδί, στην αριστερή άκρη της σύνθεσης, είναι η Διονυσία, σύζυγος του αναθέτη. Άλλοι ερευνητές ερμηνεύουν το παιδί ως Πλούτο και θεωρούν τη γυναικεία μορφή προσωποποίηση της Ελευσίνας. 

Το ανάγλυφο χρονολογείται γύρω στο 100 π.Χ. 

Βιβλιογραφία

Αλεξοπούλου-Μπαγιά, Πόλλυ. Ιστορία της Ελευσίνας: Από την Προϊστορική μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο, Ελευσίνα: Δήμος Ελευσίνας, 2005.

Μυλωνάς, Γεώργιος. Ελευσίς και Ελευσίνια Μυστήρια, Αθήνα: Κυκεών tales, 2009.

Παπαγγελή, Καλλιόπη. Ελευσίνα: ο αρχαιολογικός χώρος και το μουσείο, Αθήνα: Όμιλος Λάτση, 2002.

 

Προέλευση τεκμηρίου: Rijksmuseum

Ανώνυμος (περ. 1890-1895): Το Πλουτώνιο.

Link τεκμηρίου: 

http://hdl.handle.net/10934/RM0001.COLLECT.451453

Προέλευση τεκμηρίου: Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας

Αγνώστου (περ. 100 π.Χ.): Ανάγλυφο Λακρατείδη (Δήμητρα).

Προέλευση τεκμηρίου: Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας

Αγνώστου (περ. 100 π.Χ.): Ανάγλυφο Λακρατείδη (Θεός και Θεά).

Προέλευση τεκμηρίου: Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας

Αγνώστου (περ. 100 π.Χ.): Ανάγλυφο Λακρατείδη (Λακρατείδης).

Προέλευση τεκμηρίου: Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας

Αγνώστου (περ. 100 π.Χ.): Ανάγλυφο Λακρατείδη (Ίακχος).