Ο επί τω βωμώ ιερεύς εκτελούσε καθήκοντα που σχετίζονται με την προπαρασκευή της μύησης αλλά όχι με τη μύηση αυτή καθ’ εαυτή. Το αξίωμα εμφανίζεται σπάνια στις αρχαίες επιγραφές και δεν υπάρχει σαφής εικόνα για τον ρόλο του στα τεκταινόμενα, φαίνεται όμως πιθανό να είχε την ευθύνη για τη θυσία των ζώων ή γενικότερα για τις θυσίες προς τους θεούς. Προερχόταν από το γένος των Κηρύκων, ήταν αείσιτος στο Πρυτανείο, ισόβιος και είχε δικαίωμα να ανεγείρει ανδριάντα στον χώρο του ιερού στην Ελευσίνα. 

Αρχαϊκή κεφαλή κριαριού, απομίμηση υδρορροής, από τη γωνία της σίμας του Πεισιστράτειου Τελεστηρίου, γλυπτό, American School of Classical Studies / Alison Frantz Photographic Collection © American School of Classical Studies at Athens, Archives, Alison Frantz Photographic Collection

Στα ρωμαϊκά χρόνια το αξίωμα απέκτησε μεγαλύτερη αίγλη και προσέλκυε πρόσωπα της ανώτερης τάξης όπως τον Λεύκιο Μέμμιο (αγνώστων λοιπών στοιχείων) που υπερηφανευόταν για το γεγονός ότι προετοίμασε για μύηση τρεις αυτοκράτορες: τον Λούκιο Βέρο, τον Μάρκο Αυρήλιο και τον Κόμμοδο. Ως μυσταγωγός, ο κάτοχος του αξιώματος είχε το δικαίωμα να λάβει μισό οβολό από κάθε υποψήφιο μύστη. Σε κάποια φάση της εξέλιξης των Μυστηρίων (και σίγουρα μετά τα κλασικά χρόνια) ο Επιβωμίος Ιερεύς συμμετείχε στην ιερή αναπαράσταση και υποδυόταν τη Σελήνη.

Αίθουσα μύησης των μυστηρίων, στην οποία σύχναζαν οι ευσεβείς - (N.N.W.). Ελευσίνα, 1907, φωτογραφία, Boston Public Library © Boston Public Library

Βιβλιογραφία

Αλεξοπούλου-Μπαγιά, Πόλλυ. Ιστορία της Ελευσίνας: Από την Προϊστορική μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο, Ελευσίνα: Δήμος Ελευσίνας, 2005.

Γούδης, Δημήτριος. Τα Μυστήρια της Ελευσίνος, Αθήνα: Τυπογραφείο Π. Δ. Κυριακού, 1935.

Μυλωνάς, Γεώργιος. Ελευσίς και Ελευσίνια Μυστήρια, Αθήνα: Κυκεών tales, 2009.