Ο Άδης ήταν ο θεός των νεκρών. Ήταν γιος του Κρόνου και της Ρέας και αδελφός του Δία και του Ποσειδώνα. Τα τρία αδέρφια χώρισαν το σύμπαν σε τρία μέρη. Ο Δίας έλαβε τους απέραντους ουρανούς, ο Ποσειδώνας κληρονόμησε την αφρισμένη θάλασσα και ο Άδης εξασφάλισε το ομιχλώδες σκοτάδι. Ο Ομηρικός Ύμνος στη Δήμητρα τον αναφέρει ως «μαυρομάλλη» και «πολυδέγμωνα» (αυτός που δέχεται πολλούς καλεσμένους). Ήταν διάσημος ως θεότητα με πολλά επίθετα, είτε επειδή οι Έλληνες φοβόντουσαν να τον αποκαλούν με το όνομά του είτε επειδή προσπαθούσαν να τον κατευνάσουν επικαλούμενοι τα διάφορα χαρακτηριστικά του. 

Στον Ύμνο, ο πανίσχυρος Άδης επιθυμεί να λάβει την Περσεφόνη για σύζυγο, αλλά δεν ενημερώνει τη μητέρα της. Φαίνεται να ενδιαφέρεται μόνο για την ευλογία του Δία. Τα δύο αδέρφια ήταν πολύ δεμένα, γιατί ο βασιλιάς των θεών δίνει στον Άδη την άδεια να αρπάξει την Περσεφόνη, την κόρη του. Αυτή η γραφειοκρατική προσέγγιση μπορεί εν μέρει να εξηγηθεί από τη δυσκολία να περάσει κανείς το όριο που χωρίζει τον κόσμο των νεκρών από το βασίλειο των ζωντανών. Μόνο ο Ερμής μπορεί να κινηθεί ελεύθερα εκατέρωθεν των συνόρων.

Καθώς η Περσεφόνη άπλωνε τα δύο χέρια για να πιάσει ένα υπέροχο λουλούδι, η γη άνοιξε και εμφανίστηκε «ο ένδοξος γιός του Κρόνου» καβάλα σε άρμα που το έσερναν αθάνατα άλογα. Ο Άδης άρπαξε την Κόρη παρά τη θέλησή της, την ανέβασε στο χρυσό άρμα του και έφυγε καθώς η Κόρη έκλαιγε και καλούσε σε βοήθεια. Η παραμονή της Περσεφόνης στον Κάτω Κόσμο δεν περιγράφεται λεπτομερώς από τον ποιητή του ύμνου. Αλλά τελικά έφτασε η στιγμή που ο Δίας διέταξε τον αδελφό του να επιτρέψει στην Περσεφόνη να επιστρέψει στη μητέρα της. 

Ο Άδης δεν μπορούσε παρά να υπακούσει. «Χαμογέλασε με τα φρύδια του» και είπε στην Περσεφόνη να προετοιμαστεί για να επιστρέψει στον κόσμο των ζωντανών. Προτού την αφήσει να φύγει, όμως, της είπε μερικά λόγια σε περίπτωση που άλλαζε γνώμη. Της υποσχέθηκε εξουσία πάνω σε όλα τα έμβια όντα στη γη, αθάνατες τιμές μεταξύ των θεών και εκδίκηση για όσους δεν θα την εξευγενίζουν με κατάλληλα δώρα και θυσίες. Σε τελική ανάλυση, δεν θα ήταν για εκείνη «ένας ανάρμοστος σύζυγος» αφού ήταν αδελφός του Πατέρα Δία. 

Η Περσεφόνη φαινόταν ικανοποιημένη με αυτές τις υποσχέσεις, αλλά παρ' όλα αυτά ανυπομονούσε να φύγει. Και τότε ο Άδης έπαιξε το τελευταίο του χαρτί. Της έδωσε κρυφά «να φάει γλυκό σπυρί ροδιού» για να εξασφαλίσει ότι θα επιστρέψει σε αυτόν. Σε μεταγενέστερες εκδοχές της ιστορίας, η Περσεφόνη ερωτεύεται τον Άδη και δεν φαίνεται πολύ πρόθυμη να επιστρέψει στη μητέρα της. Σε κάθε περίπτωση, αφού έφαγε το ρόδι, η Περσεφόνη ανέβηκε στο χρυσό άρμα του Άδη και «πέταξε με προθυμία από το παλάτι» προς τη μητέρα της, αφήνοντας τον υποψήφιο σύζυγό της μόνο, με τη βεβαιότητα ότι μια μέρα οι δυο τους θα ξανασυναντηθούν.

 

Έρευνα και συγγραφή

MENTOR

 

Βιβλιογραφία

Cosmopoulos, Michael. Bronze Age Eleusis and the Origins of the Eleusinian Mysteries, Cambridge: Cambridge University Press, 2015.

Foley, Helene. The Homeric Hymn to Demeter: Translation, Commentary, and Interpretive Essays, Princeton: Princeton University Press, 2013.

Kerényi, Carl. Eleusis: Archetypal Image of Mother and Daughter, Princeton: Princeton University Press, 2020. 

Μυλωνάς, Γεώργιος. Ελευσίς και Ελευσίνια Μυστήρια, Αθήνα: Κυκεών tales, 2009.

Ogden, Daniel (ed.). A Companion to Greek Religion, Chichester: John Wiley & Sons, 2010.

 

Εικόνες

1η (και τελευταία) εικόνα: Walter Crane (1877): Η αρπαγή της Περσεφόνης / Wikipedia Commons

2η εικόνα: Charles Grignion (1789): Πλούτων [Άδης] / Wellcome collection

3η εικόνα: Ζωγράφος της Φιάλης (περ. 440/435-430 π.Χ.): Ο Ερμής Ψυχοπομπός / Staatliche Antikensammlungen / Wikipedia Commons / ArchaiOptix

4η εικόνα: Ανώνυμου (περ. 470–460 π.Χ.): Ο Άδης και η Περσεφόνη / The Metropolitan Museum

5η εικόνα: Ανώνυμου (4ος–3ος αιώνας π.Χ.): Ο Άδης και η Περσεφόνη ένθρονοι / The Metropolitan Museum