Από τις απαρχές του νεότερου κόσμου, οι άνθρωποι χρησιμοποίησαν τα εργαλεία που είχαν στη διάθεσή τους για την ιστορική και αρχαιολογική έρευνα, την καταγραφή των ευρημάτων τους -κινητών και ακίνητων μνημείων-, τη συντήρηση, την αναστήλωση, την απεικόνιση και τη διάχυσή τους.

Από τον 17ο ως τον 19ο αιώνα, ευγενείς από τη δυτική Ευρώπη θεωρούσαν απαραίτητο να επισκεφθούν και να θαυμάσουν από κοντά τους θησαυρούς της αρχαιότητας και της Αναγέννησης, κάνοντας ένα μεγάλο ταξίδι (Grand Tour) στη νότια Ευρώπη, την Ιταλία και συχνά στην Ελλάδα. Τέτοιοι περιηγητές αποτύπωσαν σε σχέδια, ακουαρέλες, και γκραβούρες τα μέρη που επισκέφθηκαν και τους θησαυρούς που είδαν. Ταυτόχρονα, φαντάστηκαν πώς θα έμοιαζαν τα απομεινάρια του παρελθόντος και προχώρησαν στην αποτύπωση των σκέψεών τους στο χαρτί.

Αργότερα, τον 19ο και τον 20ο αιώνα, μελετητές της αρχαιότητας, αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και άλλοι ερευνητές, προχώρησαν στην απεικόνιση των αρχιτεκτονημάτων ή των έργων τέχνης όπως τα είδαν ή φαντάστηκαν ότι θα ήταν στο κλασικό παρελθόν. Στις αναπαραστάσεις της περιόδου υπάρχει έγνοια για μια επιστημονική προσέγγιση. Προκύπτουν, έτσι, σχέδια και αναπαραστάσεις που βασίζονται σε περισσότερο τεκμηριωμένα στοιχεία.

Σήμερα, η τεχνολογία τίθεται στην υπηρεσία της αρχαιολογίας και της έρευνας του παρελθόντος με ένα νέο εύρος εργαλείων. Αρχαιολόγοι συνεργάζονται με επιστήμονες της πληροφορικής για την ψηφιακή αναστήλωση κατεστραμμένων μνημείων, την ψηφιακή αναπαράσταση σκηνών από την καθημερινή ζωή κατά την αρχαιότητα, ακόμη και για τη δημιουργία εικονικών περιβαλλόντων για περιηγήσεις σε χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που δεν υπάρχουν πια.

Το myEleusis.AR, η εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας του myEleusis, αποτελεί ένα τέτοιο εργαλείο που θα εμπλουτίζει το φυσικό περιβάλλον με στοιχεία εικονικής πραγματικότητας αξιοποιώντας προβαίνοντας σε ψηφιακές αναστηλώσεις των κατεστραμμένων κτιρίων του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας. Τα Μεγάλα Προπύλαια, η Πύλη του Αδριανού και το Τελεστήριο θα αναγεννηθούν στις οθόνες των επισκεπτών οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να δουν πώς έμοιαζαν αυτά τα μνημεία την εποχή που κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν. 

Η επαύξηση της σημερινής κατάστασης των ερειπίων με συνθετική πληροφορία αποτελεί την πιο σύγχρονη και συναρπαστική απόπειρα αποκατάστασης της εικόνας που (απ’ όσο γνωρίζουμε) είχαν τα μνημεία στην αρχαιότητα. Καθώς οι επισκέπτες στέκονται μπροστά στα απομεινάρια των κτιρίων, ο περιβάλλων χώρος, τα γύρω μνημεία, τα χρώματα του περιβάλλοντος τοπίου και η αντιπαραβολή αυτού που έχει μείνει με την εικόνα αυτού που ήταν κάποτε, ενισχύουν τόσο την εμπειρία θέασης των μνημείων όσο και την προσπάθεια κατανόησης του παρελθόντος.

 

 

Έρευνα και συγγραφή

Εργαστήριο ψηφιοποίησης πολιτιστικού αποθέματος Κλεψύδρα (ΙΕΛ/Ε.Κ. «Αθηνά» - Παράρτημα Ξάνθης)

Επιμέλεια

MENTOR

 

Εικόνες

1η (και 6η) εικόνα: Στιγμιότυπο από τη διαδικασία ψηφιακής αποκατάστασης των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας από την επιστημονική ομάδα του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά»

2η εικόνα: Σχέδιο του επιστυλίου με τρίγλυφα και των φατνωμάτων της οροφής πιθανώς από τα Προπύλαια στην Ελευσίνα με μετρήσεις, Nicholas Revett, 1764-1765, Βρετανικό Μουσείο

3η εικόνα: Σχέδιο του ναού της Δήμητρας στην Ελευσίνα με μετρήσεις, Nicholas Revett, 1764-1765, Βρετανικό Μουσείο

4η εικόνα: Εξέδρα λαξευμένη στον βράχο (αναπαράσταση), Ιωάννης Τραυλός, χωρίς χρονολογία, Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, Ελλάδα, Αρχείο Τραυλού - Ελευσίνα

5η εικόνα: Το ιερό της Δήμητρας στην Ελευσίνα, όπως το φαντάστηκε και το σχεδίασε το 1884 ο Victor Blavette. Βρίσκεται στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού στη Γαλλία

7η εικόνα: Στιγμιότυπο από τη διαδικασία ψηφιακής αποκατάστασης των μνημείων του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας από την επιστημονική ομάδα του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά»